Zmiany w prawie dotyczące polityki...

Umożliwienie bardziej efektywnego oraz terminowego wykorzystania środków unijnych umożliwiających rozwój kraju jest celem przygotowanego przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrażaniem funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Projekt trafił już do uzgodnień międzyresortowych.

Zaproponowane przez MRR zmiany ujęte w projekcie dotyczą przede wszystkim przepisów ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2006 r. Nr 227, poz. 1658, z późn. zm.), ale także innych aktów prawnych mających charakter strategiczny z punktu widzenia wdrażania programów realizowanych z udziałem funduszy europejskich, w tym w ustawie z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104, z późn. zm.).

Najistotniejsze są zmiany proponowane w ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju obejmujące zarówno elementy strategiczno–programowe, jak i elementy związane bezpośrednio z wdrażaniem programów operacyjnych, co do których już na obecnym etapie stwierdzono istnienie barier spowalniających absorpcję środków unijnych. W części „strategiczno–programowej” zaproponowane zostały m.in. następujące zmiany:

• doprecyzowanie definicji polityki rozwoju w kierunku kompleksowego określenia jej zakresu, przez silniejsze zaakcentowanie potrzeby zapewnienia spójności regionalnej i przestrzennej, włączenie celów nakierowanych na podnoszenie konkurencyjności gospodarki oraz tworzenie nowych miejsc pracy, wynikających z realizacji Odnowionej Strategii Lizbońskiej,
• dodanie przepisu dotyczącego obowiązku przeprowadzenia dla wszystkich strategii i programów postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, zgodnie z przepisami o ochronie środowiska,
• uchylenie art. 7 i 8 dotyczących Stałych Konferencji Współpracy, które od początku budziły szereg negatywnych reakcji z uwagi na fakt, że zadania, dla wykonywania których konferencje miały być powołane, mogły być realizowane bez odrębnej regulacji na poziomie ustawowym,
• wprowadzenie długookresowej strategii rozwoju przestrzennego kraju do systemu programowania strategicznego (art. 12a); ma to na celu umożliwienie prowadzenia długoterminowej krajowej polityki przestrzennej,
• dodanie art. 12b ust. 2, stanowiącego, że średniookresowa strategia rozwoju kraju uwzględnia ustalenia zawarte w długookresowej strategii rozwoju przestrzennego kraju,
• dodanie art. 12c mającego na celu precyzyjne określenie relacji między programowaniem strategicznym a wieloletnim programowaniem budżetowym; celem jest zapewnienie wieloletniego finansowania polityki rozwoju kraju,
• wyodrębnienie krajowej strategii rozwoju regionalnego (w art. 14a i 14b) z kategorii strategii rozwoju odnoszących się do regionu; propozycja ta jest odpowiedzią na brak w segmencie polityki regionalnej kraju dokumentu określającego uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju regionalnego, politykę państwa wobec regionów, ich grup lub obszarów problemowych oraz zasady i mechanizmy współpracy, a także koordynacji działań podejmowanych przez Rząd na poziomie krajowym z działaniami podejmowanymi przez samorząd terytorialny na poziomie regionu,
• wprowadzenie określenia „strategia spójności społeczno-gospodarczo-terytorialnej” dla oznaczenia dokumentu opracowywanego w celu spełnienia wymogów Unii Europejskiej oraz pozyskania środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej i innych źródeł zagranicznych; dokument ten zastąpi dotychczasowy „plan wykonawczy”. Strategią taką stają się Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia.

Projekt wprowadza też zmiany mające na celu systemowe uporządkowanie zagadnień związanych z koordynacją działań podejmowanych w ramach programów współfinansowanych ze środków UE a programami i projektami współfinansowanymi ze źródeł krajowych budżetu państwa, funduszy celowych.

W tym zakresie m.in. wprowadzono nowy podział programów na:

• programy operacyjne (w tym krajowe i regionalne) wymagane do uzyskania środków pochodzących z budżetu UE i innych źródeł zagranicznych,
• programy rozwoju (w tym programy wojewódzkie w rozumieniu ustawy o samorządzie województwa)
• oraz programy wieloletnie (w rozumieniu art. 117 ustawy o finansach publicznych), realizujące cele zawarte w strategiach rozwoju, odnoszących się do przestrzeni, sektorów, dziedzin lub regionów.

Z uwagi na fakt, że istotnym zagadnieniem na poziomie wdrażania polityki rozwoju jest udzielanie pomocy publicznej, zaproponowano zmianę również w tym zakresie. Proponowana zmiana zasadniczo ma umożliwić w lepszy sposób udzielania pomocy publicznej nie uwzględnionej w ramach tzw. programu pomocowego.

 
Wśród istotnych należy wymienić zmiany w zakresie „procedury odwoławczej” (art. 30 i 37 ustawy o zasadach prowadzenie polityki rozwoju). Zmiany te wynikają zarówno z potrzeby doprecyzowania pewnych kwestii, jak również wynikają z chęci wyjścia na przeciw wątpliwościom Rzecznika Praw Obywatelskich, przedstawicieli Komisji Europejskiej, ale także przedstawicieli różnych instytucji zaangażowanych w realizację programów operacyjnych. W efekcie m.in.: ujednolicono zasady procedury odwoławczej dla regionalnych i krajowych programów operacyjnych, co wiąże się z wyłączeniem z procesu odwoławczego w ramach RPO właściwego miejscowo wojewody. W miejsce powództwa cywilnego przewidziano możliwość złożenia skargi do sądu administracyjnego, która będzie przysługiwała po wyczerpaniu „podstawowej” ścieżki odwoławczej przewidzianej w ustawie, a jej złożenie będzie możliwe od rozstrzygnięcia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy (od wyników oceny formalnej lub merytorycznej), ale tylko w zakresie kwestii proceduralnych, lub związanych z naruszeniem prawa przez właściwą instytucję w trakcie oceny projektu.

Należy również zwrócić uwagę, że w ramach nowelizacji proponuje się uchylenie art. 34, dotyczący wykluczenia z możliwości ubiegania się o środki unijne. Kwestie wykluczenia z możliwości ubiegania się o dofinansowanie (uzyskiwane w formie dotacji rozwojowej) regulują przepisy ustawy o finansach publicznych – tam też zostanie dodany analogiczny przepis regulujący to zagadnienie.

Przewidywany termin zakończenia prac nad projektem w ramach rządu przewiduje się na koniec czerwca 2008 r.

Zobacz także:
Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrażaniem funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności