Programy współpracy transgranicznej

Pierwszą grupę programów operacyjnych współpracy terytorialnej będą tworzyły programy współpracy transgranicznej, które będą wdrażane w regionach na  poziomie NUTS III, usytuowanych wzdłuż wewnętrznych i niektórych zewnętrznych granic lądowych Unii Europejskiej oraz w obszarach nadmorskich oddzielonych od siebie maksymalnie o 150 km.

W Polsce współpracą transgraniczną objęte zostaną podregiony, których granice stanowią granicę państwową. Nowością, w porównaniu do okresu programowego 2004-2006, będzie możliwość objęcia programem  współpracy transgranicznej podregionów usytuowanych wzdłuż wybrzeża Morza Bałtyckiego.

Projekty finansowane w ramach programów transgranicznych powinny sprzyjać budowie wzajemnych powiązań „ponad granicami” pomiędzy samorządami lokalnymi, instytucjami edukacyjnymi, organizacjami pozarządowymi czy też instytucjami kulturalnymi. Każdy projekt musi również wykazywać znaczący „wpływ transgraniczny”.

Głównym celem tego typu programów jest promowanie współpracy i bezpośrednich kontaktów wspierających  rozwój gospodarczy i społeczny oraz ochronę środowiska w obszarach przygranicznych, charakteryzujących się zwykle niższym poziomem rozwoju w porównaniu do średniej krajowej.

Wspólne, transgraniczne działania dotyczyć będą m.in. następujących zagadnień:

• wspieranie przedsiębiorczości, rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, turystyki, kultury oraz handlu transgranicznego,
• ochrona dóbr naturalnych i dóbr kultury, zapobieganie zagrożeniom naturalnym i technologicznym,
• wspieranie powiązań między obszarami miejskimi i wiejskimi,
• poprawa dostępu do sieci transportowych, informacyjnych i komunikacyjnych,
•  gospodarka wodna, gospodarowanie odpadami oraz systemy energetyczne,
• rozwój i wspólne wykorzystanie infrastruktury, w szczególności w takich dziedzinach jak ochrona zdrowia, kultura i edukacja,
• współpraca administracyjna oraz integracja społeczności lokalnych poprzez realizację wspólnych działań dotyczących rynku pracy, promocji równouprawnienia (w tym równouprawnienia kobiet i mężczyzn), rozwoju zasobów ludzkich oraz wspierania sektora badawczo-rozwojowego.

W wyniku dotychczasowych uzgodnień przewidziana została realizacja następujących programów współpracy transgranicznej z udziałem Polski:

• Polska (Województwo Zachodniopomorskie) – Niemcy (Meklemburgia/Pomorze Przednie - Brandenburgia),
• Polska (Województwo Lubuskie) – Niemcy (Brandenburgia),
• Polska  (Województo Dolnośląskie i Lubuskie)– Niemcy (Saksonia),
• Polska - Republika Czeska,
• Polska -  Republika Słowacka 
• Polska –  Republika Litewska,
• Południowy Bałtyk (Polska - Szwecja – Dania – Litwa – Niemcy)

Polska będzie zarządzała 3 programami:

• Południowy Bałtyk(Polska - Szwecja – Dania – Litwa – Niemcy),
• Polska (Województwo Lubuskie)- Niemcy (Brandenburgia),
• Polska-Republika Słowacka.

Potencjalni beneficjenci programów współpracy transgranicznej to przede wszystkim:

• jednostki samorządu terytorialnego wszystkich szczebli,
• podmioty i jednostki organizacyjne powoływane lub tworzone przez państwo, wojewodów lub jst w celu świadczenia usług publicznych,
• pozarządowe organizacje non-profit,
• izby: gospodarcze, handlowe i rzemieślnicze,
• szkoły wyższe,
• instytucje publiczne prowadzące działalność edukacyjną, badawczą,
• instytucje kultury,
• kościoły i związki wyznaniowe,
• euroregiony.